Nafaka Nedir?

Nafaka, 4271 Sayılı Türk Medeni Kanunu boşanma davası devam ederken veya davanın sonuçlanmış olmasından sonra maddi anlamda güç duruma düşecek olan kişiye bağlanan ve her ay ödenmesi gereken “parasal yardım” olarak nitelendirilir.  Nafaka kelimesinin sözlük anlamı ise  bir kimsenin geçindirmekle, bakıp gözetmekle yükümlü bulunduğu kimseye ya da kimselere, mahkeme kararıyla verdiği aylık olarak tanımlanmıştır.

Nafaka Kimlere Verilir?

Nafaka; yoksulluğa düşen eşe veyahut da eski eşe, yakın akrabaya , çocuğa ödenmekle yükümlü maddi bir ödenektir.

Nafaka Çeşitleri

-Tedbir Nafakası

-İştirak Nafakası

-Yoksulluk Nafakası

-Yardım Nafakası

Nafaka

Nafaka (Tedbir Nafakası)

Tedbir Nafakası Nedir – Ne Zaman Sona Erer?

Tedbir nafakası, boşanma davasının açılması ile birlikte dava sonuçlanıncaya kadar sürecek olan zaman dilimi içerisindeki ödenen geçici bir nafaka türüdür. Dava sonuçlandıktan sonra nafakayı ödeyen eşin ödeme yükümlülüğü kendiliğinden sona erer. Tedbir nafakasının amacı, boşanma davasının açılmasından dolayı yoksulluk yaşayacak eşin uğrayacağı sıkıntıyı gidermektir. Tedbir nafakası geçici niteliktedir ve tarafların kusuruna bakılmaz.

Tedbir Nafakası Miktarı

Tedbir nafakasının miktarını, hakim tarafların maddi durumuna göre hüküm verir. Bu miktarı saptamak hakimin takdir yetkisine aittir. Hakimin takdir yetkisi TMK. Madde 4 kapsamında değerlendirilmiştir. Bu maddeye göre Kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya durumun gereklerini ya da haklı sebepleri göz önünde tutmayı emrettiği konularda hâkim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir denmiştir.

Tedbir Nafakasının Arttırılması, Azaltılması Veya Kaldırılması

Tedbir nafakasına hükmedilen miktar; dönemin ekonomik, sosyal durumlarının değişebilmesi halinde nafaka alacaklısının ya da nafaka yükümlüsünün de ekonomik, sosyal durumlarını etkileyebilecektir. Aynı zamanda nafakaya hükmedilen çocuğun da zaman içinde gereksinimleri, eğitim durumu,  yaşı ve gelir durumu değişebilmektedir. Söz konusu bu durumlar göz önüne alınarak edilen talep üzerine hakim, değişen koşulları göz önünde bulundurarak hükmedilen nafaka miktarını artırabilir, azaltabilir ya da tamamen kaldırabilir.

Yetkili Mahkemeler

Tedbir nafakasını boşanma veya ayrılık davası ile birlikte istenilmesi halinde yetkili mahkeme TMK. M. 168’e göre eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Ancak boşanma veya ayrılık davasından ayrı talep edilen tedbir nafakasının görevli mahkemesi ise eşlerden birinin yerleşim yerinde olan aile mahkemesidir. Eşlerden birinin yerleşim yerinde aile mahkemesi bulunmuyorsa asliye hukuk mahkemeleri görevli ve yetkili mahkemedir.

Nafaka (İştirak Nafakası)

Ayrılık, boşanma veya evliliğin geçersiz sayılması(butlan) halinde müşterek çocuk ya da çocukların velayeti eşlerden birine bırakılır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre ‘ana ve babanın bakım borcu çocuğun ergin olmasına kadar devam eder’ demektedir. Bundan ötürü çocuğun yüksek yararı gözetilerek, müşterek çocuğun velayetinin kendisine bırakılan eşe, velayetin bırakılmadığı eş tarafından çocuğun/çocukların eğitim, sağlık, bakım ve temel ihtiyaçlarını gücü oranında aylık ödemesi gereken paraya iştirak nafakası denir.

İŞTİRAK NAFAKASI TALEBİNDE KİM/KİMLER BULUNABİLİR?

Yukarıda da bahsetmiş olduğumuz iştirak nafakası, çocuğun gereksinimleri, eğitim durumu gibi sebeplerle talep edilen bir nafaka türüdür. Müşterek çocuğa bakmakla yükümlü olan velayet hakkı sahibi kişi söz konusu nafakayı talep edebilir.

Ayırt etme gücüne saik çocuk ve ayırt etme gücünden yoksun küçüğün kayyım veya vasisi de işbu nafakayı talep etme hakkına sahiptir.

Bir diğer hususlar ise evlilik dışı doğmuş çocuklar ve evlilik birliği kesin hükümle sona erdikten sonra doğmuş olan çocuklar için de ayrı bir dava açılarak talep edilebilir.

İŞTİRAK NAFAKASININ MİKTARI

 Müşterek çocuğun velayetinin kendisinde bırakılmayan nafaka sorumlusunun ve velayet sahibinin ekonomik durumları göz önünde bulundurularak aynı zamanda çocuğun eğitim, sosyal, sağlık, gelir durumu vb. dikkate alınarak nafaka miktarı belirlenir. İştirak nafakasının artırılıp azaltılması da  nafaka yükümlüsü ve alacağının değişebilen sosyal, ekonomik durumlar karşısında farklılaşabilir. Keza tedbir nafakasında olduğu gibi iştirak nafakasında da çocuğun yaşı, gelir durumu, eğitimi vs. nafakayı etkileyen husustur. Bu ve benzeri durumlarda nafaka azaltılabilir ya da artırılabilir.

İŞTİRAK NAFAKASININ SONA ERMESİ

İştirak nafakası müşterek çocuğun ergin olmasıyla kendiliğinden son bulur.

İŞTİRAK NAFAKASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

İştirak nafakası talebinde aynı zamanda bu nafaka artırımı, azaltımı ya da sona erdirilmesi talebinde görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise asliye hukuk mahkemeleri, aile mahkemesi sıfatıyla davalara bakmaktadır.

YARDIM NAFAKASI

Yardım nafakası TMK. m. 364’e göre düzenlenmiştir. Madde der ki; Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür.

PEKİ REŞİT OLAN ÇOCUĞUN YARDIM NAFAKASI ALMASI

Reşit çocuğa verilecek nafaka iştirak nafakasıyla aynı değildir ve karıştırılmaması gerekmektedir. İştirak nafakası müşterek çocuk ergin olduktan sonra kendiliğinden sona erer ancak yardım nafakası talebi için ergin olmanın bir sakıncası yoktur. Ergin kişi anneye veya babaya hatta her ikisinden de yardım nafakası için dava açabilir.

YARDIM NAFAKASI HANGİ DURUMLARDA SONA ERER?

Nafaka yükümlüsünün ekonomik durumunun zayıflaması, nafakayı ödeyemeyecek hale gelmesi üzerine nafaka azaltılması veya kaldırılması için dava açılabilir. Aynı şekilde nafaka alacaklısının ekonomik durumunun yardım nafakası alacak durumdan iyi olması halinde ve geçimini kendi imkanlarıyla sağlayabilecek hale gelmesi üzerine de nafakanın kesilebilmesi mümkündür.

YOKSULLUK NAFAKASI NEDİR?

Boşanma gerçekleştikten sonra yoksulluğa düşecek olan eşin diğer eşten kusuru daha az ise talep edeceği nafaka türüdür. TMK. m.175’e göre Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.

YOKSULLUK NAFAKASININ ÖDENME BİÇİMİ

 Madde 176- Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir.

 İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafaka, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü hâlinde kendiliğinden kalkar; alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi hâlinde mahkeme kararıyla kaldırılır.

Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir. Hâkim, istem hâlinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.

YOKSULLUK NAFAKASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Madde 177- Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir